سید روح‌الله مصطفوی ملقب به امام خمینی (1281- 1368 ه.ش.) فقیه، عارف، فیلسوف، مرجع تقلید، رهبر انقلاب اسلامی ایران و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران بودند. ایشان به اصل ولایت فقیه در جامعه اسلامی و در زمان غیبت امام معصوم(ع) اعتقاد داشتند و بنا بر این اصل مبارزه با ظلم و تلاش برای برپایی نظام جمهوری اسلامی با حاکمیت ولی فقیه را از تکالیف مهم مسلمانان می دانستند. بنابراین نظام شاهنشاهی را نظام استبدادی دانسته و مبارزه علیه رژیم محمد رضا پهلوی شاه ایران را آغاز کردند. از سال 1340 ه. ش. به بعد با تصویب لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی این مبارزه جدی شد و در سال 1342 ه. ش. با دستگیری امام خمینی به قیام پانزده خرداد 1342ه.ش. منجر شد. مواضع سرسختانه امام خمینی علیه لایحه کاپیتولاسیون در سال 1343ه. ش. سبب شد که رژیم شاه ایشان را به ترکیه و پس از آن به نجف تبعید کند. تبعید امام خمینی نه تنها حرکت انقلاب اسلامی را متوقف نکرد بلکه امام خمینی در تبعید نیز به روشنگری مردم نسبت به خیانت ها و جنایت های رژیم پرداخت و با اوج گیری اعتراضات در سال های 1356 الی 1357ه. ش. سرانجام در 22 بهمن 1357 انقلاب اسلامی ایران به پیروزی رسید در پی این پیروزی امام خمینی مردم را دعوت به شرکت در انتخابات نظام جمهوری اسلامی ایران کرد و و با رای 98 درصدی مردم این نظام را بنیان گذارد. از ایشان بیش از چهل عنوان کتاب و هزاران سند مکتوب و غیر مکتوب (تالیفات - تقریرات) در زمینه‌های مختلف فقهی، اخلاقی، عرفانی، سیاسی و ... ، مجموعه اشعار و تقریرات درس های ایشان که توسط شاگردانش گردآوری شده‌اند، به یادگار باقی مانده است.
خاندان امام
سید حیدر موسوی جد اعلای سید روح الله ملقب به آینه دار معرفت است. پدرش آقا مصطفی فرزند سید احمد و مادرش هاجر خانم و دو برادر امام خمینی به نام های سید مرتضی پسندیده و آقا نورالدین هندی و سه خواهر امام خمینی به نام های فاطمه خانم، آقازاده خانم، مولوده آغا خانم می باشند.سید حیدر موسوی جد اعلای آیت الله سید روح الله موسوی خمینی است. او مؤلف دو رساله، به نام های «نفحة العرفان» در عرفان و «هدایة المستشرقین» در حقانیت مذهب امامیه، است و به همین دلیل به آینه دار معرفت معروف شد.
در سال 766 هجری قمری سید حیدر موسوی اردبیلی از طرف عارف بزرگ حضرت میر سید علی همدانی، جهت ارسال پیام نور و عرفان به سرزمین هند مهاجرت کرد و در آنجا به تبلیغ اسلام پرداخت. در طول اقامت او در هند، بسیاری از هندوان و بوداییان به آیین اسلام گرویدند تا جایی که برخی از رؤسای این کیش ها نیز اظهار اسلام نمودند.
سید احمد موسوی جد امام خمینی که از نسل سید حیدر می‌باشد بین سالهای 1240 و 1250 قمری به قصد زیارت عتبات عالیات به عراق مسافرت کرد. و در این مدت با یوسف خان، پسر محمد حسین بیک کمره ای، اهل خمین آشنا شد و بر حسب تقاضای او برای اقامت به خمین مراجعت کرد.
حاصل ازدواج او چندین دختر و پسر بود و آقا مصطفی خمینی پدر امام خمینی یکی از آنها بود.
آقا مصطفی حدود سال 1300 قمری با مرحومه هاجر آغا خانم ( مادر امام خمینی) دختر مرحوم آقا میرزا احمد مجتهد خمینی المسکن خوانساری الاصل ازدواج کرد که حاصل این ازدواج سه پسر و سه دختر بود که به ترتیب برادران امام خمینی عبارتند از: آقا سید مرتضی (پسندیده) و آقا نورالدین (هندی) و خواهران عبارتند از: فاطمه خانم، آقازاده خانم، مولوده آغا خانم، روح الله ملقب به امام خمینی (س).
حاصل ازدواج آیت الله سید مصطفی موسوی با هاجر خانم، سه فرزند دختر و سه فرزند پسر بود. روح الله آخرین فرزند این خانواده بود. سید مصطفی در اسفند ۱۲۸۱ خورشیدی (ذی الحجه ۱۳۲۰ قمری) و در پنج ماهگی روح الله، به شهادت رسید و سرپرستی او را مادر و عمه اش بر عهده گرفتند.
شناسنامه امام خمینی:
نام و نام خانوادگی: سید روح الله مصطفوی
شهرت: سید روح الله موسوی خمینی/ امام خمینی/آیت الله خمینی/آیت الله العظمی خمینی/ سید روح الله الموسوی الخمینی
نام پدر امام خمینی: سید مصطفی موسوی
نام مادر امام خمینی: هاجر خانم
آیت الله خمینی در سال 1281 شمسی در شهر خمین به دنیا آمد. دوران کودکی امام خمینی در این شهر سپری شد. پدرش آیت الله سید مصطفی موسوی از معاصرین مرحوم آیت الله میرزای شیرازی بود. او سالیانی چند در نجف اشرف علوم و معارف اسلامی را فرا گرفته و به درجه اجتهاد نایل آمده بود و پس از بازگشت به ایران در خمین به امور دینی مردم پرداخت. کمتر از پنج ماه از ولادت روح الله نمی‌گذشت که طاغوتیان و خوانین تحت حمایت عمال حکومت، ایشان را که در مقابل زورگویی هایشان به مقاومت برخاسته بود به شهادت رساندند. بدین ترتیب روح الله تحت سرپرستی مادر مؤمنه اش هاجر خانم که خود از نوادگان آیت الله خوانساری (صاحب زبدة التصانیف) بود و همچنین نزد عمه مکرمه اش صاحبه خانم پرورش یافت و مورد توجه آنان بود. او در کودکی باهوش بود و قامتی رشید و درشت داشت و با جست و خیز زیاد، سرآمد همبازی های خود بود.
روح الله، تا سن 15 سالگی از نعمت مادر و عمه نیز محروم شد. در کتاب خاطرات آیت الله پسندیده شرح حال زندگی سید روح الله مصطفوی مشهور به امام خمینی به تفصیل تبیین می شود.
امام خمینی تحصیلات مقدماتی خود را در مکتب محلی و مدرسه ای در خمین گذراند سپس در سال 1299 خورشیدی، برای تکمیل تحصیلات خود راهی اراک شد و وارد مدرسه سپهدار شد. یک سال بعد به دنبال مهاجرت آیت الله حائری به حوزه علمیه قم، خمینی نیز راهی این شهر شد. و او علاوه بر دروس فقه و اصول، درس فلسفه، ریاضیات، هیئت و عرفان را نیز نزد اساتید صاحب نام فراگرفت.دوران تحصیل امام خمینی از سنین کودکی آغاز شد ایشان با بهره گیری از هوشی سرشار، قسمتی از معارف متداول روز و علوم مقدماتی و سطح حوزه های دینیه، از آن جمله ادبیات عرب، منطق، فقه و اصول را نزد معلمین و علمای منطقه خمین گذراند و در سال 1298 ه.ش. عازم حوزه علمیه اراک شد. اندکى پس از هجرت آیت الله العظمى حاج شیخ عبدالکریم حائرى یزدى (نوروز 1301 هجرى شمسى) امام خمینى نیز از طریق خمین رهسپار حوزه علمیه قم گردید و به سرعت مراحل تحصیلات تکمیلى علوم حوزوى را نزد اساتید حوزه قم طى کردبرخی از اساتید امام خمینی عبارتند از آقا میرزا محمود افتخار العلماء، میرزا رضا نجفی خمینی، شیخ علی محمد بروجردی، آقا شیخ محمد گلپایگانی و مرحوم آقا عباس اراکی و بیش از همه نزد برادر بزرگش آیت الله سید مرتضی پسندیده فرا گرفت. ایشان تنها به ادبیات عرب و دروس فقه و اصول بسنده نکرد و به دیگر رشته هاى علمى نیز علاقه مندانه روى آورد. از این رو همزمان با فراگیرى فقه و اصول نزد فقها و مجتهدینِ وقت به فراگیرى ریاضیات و هیئت و فلسفه نزد مرحوم حاج سید ابوالحسن رفیعى قزوینى و ادامه همین دروس به اضافه علوم معنوى و عرفانى نزد مرحوم آقا میرزا على اکبر حکمى یزدى و عروض و قوافى و فلسفه اسلامى و فلسفه غرب نزد مرحوم آقا شیخ محمدرضا مسجدشاهى اصفهانى و عالیترین سطوح عرفان نظرى و عملى را به مدت شش سال نزد مرحوم آیت الله آقا میرزا محمدعلى شاه آبادى ـ اعلى الله مقاماتهم ـ پرداخت. امام خمینى با آیت الله حاج میرزا جواد ملکى تبریزى نیز مأنوس بود و از ایشان به نیکى یاد مى کرد.
امام خمینی در سال 1308 ه. ش با خانم خدیجه ثقفی ملقب به قدس ایران ازدواج کرد. عقد آنان در ماه مبارک رمضان، در شاه عبدالعظیم منعقد گردید. همسر امام خمینی دختر آیت الله میرزا محمد ثقفی صاحب تفسیر روان جاوید، از علمای متجدد تهران و از شاگردان مرحوم آیت الله العظمی حائری یزدی بود. همسر امام خمینی که دارای هوش و حافظه ای فوق العاده بود، با پشتکار و علاقه علاوه بر گذراندن دوره دبیرستان قبل از ازدواج، به یادگیری دروس حوزوی پس از ازدواج به مدت 15 سال نزد امام خمینی پرداخت.
امام خمینی، به شدت به همسر خود علاقه مند بودند و او را مورد تکریم قرار می دادند و همواره به فرزندان و خانواده خود احترام به مادر را توصیه می کردند و برخلاف رسم آن زمان در امور منزل به همسرشان کمک می کردند. حاصل این ازدواج 3 پسر و 5 دختر بوده است که سه تن ازفرزندان امام خمینی در دوران کودکی از دنیا رفتند و 5 فرزند دیگر که به کمال رسیده اند، به ترتیب سن عبارتند از: سید مصطفی خمینی، صدیقه مصطفوی، فریده مصطفوی، فهیمه مصطفوی و سید احمد خمینی. امام خمینی و همسرشان توجه خاصی به تربیت فرزندان داشتند و نامه های امام به خانواده بیانگر آن است که امام در سالهای تبعید نیز علیرغم سختی ها، به این مهم توجه داشته اند. این نامه ها را در جلد اول و دوم صحیفه امام با عنوان نامه های خانوادگی می توان مطالعه کرد. خانواده امام خمینی نیز در طول زندگی پر برکت ایشان، خالصانه در خدمت امام بوده و همواره از هدف ایشان دفاع می کنند.
ارتحال امام خمینی
سیر بیماری امام خمینی از روز اول خرداد ماه سال 1368 ه. ش. به طور جدی آغاز شد و تیم پزشکان تصمیم به جراحی دستگاه گوارش ایشان گرفتند. پس از عمل جراحی بیماری درمان نشد و سرانجام امام خمینی در ساعت 20/22 روز شنبه سیزدهم خرداد ماه سال 1368 به ملکوت اعلا پیوست.
با ارتحال امام خمینی، گویی زلزله ای عظیم رخ داده است، بغضها ترکید و سرتاسر ایران و همه کانون هایی که در جهان با نام و پیام امام خمینی آشنا بودند، یکپارچه گریستند و بر سر و سینه زدند.
هیچ قلم و بیانی قادر نیست ابعاد حادثه را و امواج احساسات غیرقابل کنترل مردم را در آن روزها توصیف کند. روز چهاردهم خرداد 1368، مجلس خبرگان رهبری، تشکیل گردید و پس از قرائت وصیتنامه امام خمینی توسط حضرت آیت الله خامنه ای که دو ساعت و نیم طول کشید، بحث و تبادل نظر برای تعیین جانشین امام خمینی و رهبر انقلاب اسلامی آغاز شد و پس از چندین ساعت، سرانجام حضرت آیت الله خامنه ای (رئیس جمهور وقت) به اتفاق آرا برای این رسالت خطیر برگزیده شد.
وداع مردم با امام خمینی در روز و شب پانزدهم خرداد 1368، با حضور میلیون ها نفر از مردم تهران و سوگوارانی که از شهرها و روستاها آمده بودند، در محل مصلای امام خمینی برگزار شد. هیچ اثری از تشریفات بی روح مرسوم در مراسم رسمی نبود. همه چیز بسیجی و مردمی و عاشقانه بود. سرتاسر اتوبان و راه های منتهی به مصلی مملو از جمعیت سیاه پوش بود. پرچمهای عزا بر در و دیوار شهر آویخته و آوای قرآن از تمام مساجد و مراکز و ادارات و منازل به گوش می رسید.
در نخستین ساعت بامدادِ شانزده خرداد، میلیونها تن به امامت آیت الله العظمی گلپایگانی (ره) با چشمانی اشکبار بر پیکر امام نماز گزاردند. مراسم تشییع امام خمینی از مصلی تا مرقد امام خمینی در جنب بهشت زهرا ـ مزار شهیدان انقلاب اسلامی ـ که به حرم امام خمینی مشهور است، با احساسات غیر قابل کنترل مردم برگزار شد و پیکر مطهر امام خمینی به خاک سپرده شد.
منبع : پرتال امام
